૧. ભગવાન વિષ્ણુ ના ૨૪ અવતારો નો ઉલ્લેખ પુરાણો માં મળે છે. ભગવાન વિષ્ણુ એ ઋષભદેવ ના રૂપ માં ૮ મો અવતાર લીધો હતો. ઋષભદેવ મહારાજ નાભી અને મેરુદેવી ના પુત્ર હતા. બંને દ્વારા કરેલા યજ્ઞ થી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન વિષ્ણુ સ્વયં પ્રકટ થયા અને એમણે મહારાજ નાભી ને વરદાન આપ્યું કે હું જ તમારી ત્યાં પુત્ર રૂપ માં જન્મ લઈશ. યજ્ઞ માં પરમ ઋષીઓ દ્વારા પ્રસન્ન કરવા પર છે વિષ્ણુદત્ત, પરીક્ષિત સ્વયં શ્રી ભગવાન વિષ્ણુ મહારાજ નાભી ના પ્રિય કરવા માટે મહારાણી મેરુદેવી ના ગર્ભ માં આવ્યા. એમણે આ પવિત્ર શરીર નો અવતાર વાતરશના શ્રમણ મુનીઓ ના ધર્મો ને પ્રકટ કરવાની ઈચ્છા થી ગ્રહણ કર્યો.- ભાગવત પુરાણ.
૨. ભગવાન શિવ અને ઋષભદેવ ની વેશભૂષા અને ચરિત્ર માં લગભગ સમાનતા છે. બંને જ પ્રથમ કહેવાયા છે અર્થાત આદિદેવ. બંને ને જ નાથો ના નાથ આદિનાથ કહેવામાં આવે છે. બંને જ જટાધારી અને દિગંબર છે. બંને માટે ‘હર’ શબ્દ નો પ્રયોગ કરવામાં આવે છે.
૩. આર્ય અને દ્રવિડ માં કોઈ પણ પ્રકાર નો ફર્ક નથી. આ DNA અને પુરાતાત્વિક શોધ થી સિદ્ધ થઇ ચુક્યું છે. સિંધુઘાટી ની મૂર્તિઓ માં બળદ ની આકૃતિઓ વાળી મૂર્તિ ને ભગવાન ઋષભદેવ સાથે જોડીને જોવા મળે છે. મોહેંજો દડો અને હડપ્પા થી પ્રાપ્ત મોહરો માં જે આકૃતિ છે, તે મથુરા ની ઋષભદેવ ની મૂર્તિ ની સમાન છે તેમજ આકૃતિ ની નીચે ઋષભદેવ નું ચિન્હ બળદ નું પણ મળે છે. મુદ્રા ના ચિત્રણ ને ચક્રવર્તી સમ્રાટ ભારત થી જોડીને દેખાય છે.
૪. અયોધ્યા ના રાજા નાભિરાજ ના પુત્ર ઋષભ એમના પિતા ના મૃત્યુ પછી રાજસિંહાસન પર બેઠા. યુવા થવા પર કચ્છ અને મહાકચ્છ ની ૨ બહેનો યશસ્વતી અને સુનંદા સાથે ઋષભનાથ ના વિવાહ થયા. નંદા એ ભરત ને જન્મ આપ્યો, જે આગળ જઈને ચક્રવર્તી સમ્રાટ બન્યા. એના નામ પર આપણા દેશ નું નામ ‘ભારત; પડ્યું. સુનંદા એ બાહુબલી ને જન્મ આપ્યો જેમણે ઘનઘોર તપ કર્યું અને અનેક સિદ્ધિઓ પ્રાપ્ત કરી. આ પ્રકારે આદિનાથ ઋષભનાથ ૧૦૦ પુત્રો અને બ્રાહ્મજી તથા સુંદરી નામની ૨ પુત્રીઓ ના પિતા બન્યા.
૫. એમણે કૃષિ, શિલ્પ, અસી, મસી, વાણીજ્ય અને વિદ્યા- આ ૬ આજીવિકા ના સાધનો વિશેષ રૂપ થી વ્યવસ્થા કરી તથા દેશ તેમજ નગરો તેમજ વર્ણ તેમજ જાતિઓ વગેરે નું વિભાજન કર્યું. એના ૨ પુત્ર ભરત અને બાહુબલી તથા ૨ પુત્રીઓ બ્રાહ્મી અને સુંદરી હતી જેને એમણે સમસ્ત કલાઓ તેમજ વિદ્યાઓ શીખવાડી. આ કુળ માં આગળ જઈને ઈક્ષ્વાકુ થયા અને ઈક્ષ્વાકુ ના કુળ માં ભગવાન રામ થયા. ઋષભદેવ ની માનવ મનોવિજ્ઞાન માં ઊંડી રૂચી હતી.
