મહાભારતમાં સંપૂર્ણ ધર્મ, દર્શન, સમાજ, સંસ્કૃતિ, યુદ્ધ અને જ્ઞાન વિજ્ઞાનની વાતો રહેલી છે. એવું કાંઈ પણ નથી, જે મહાભારતમાં ન હોય. મહાભારતમાં અરબો લોકોએ પોતાની જાન કુરબાન કરી.અને આની પાછળ ઘણા લોકો ની ભૂલ હતી. જો કે સૌથી વધારે ભૂલ કોઈની હતી તો તે દુર્યોધન છે. એના ઘમંડ અને લાલચ ના લીધે જ કૌરવો યુદ્ધ હારી ગયા. દુર્યોધન એ અંધ રાજા ધૃતરાષ્ટ્ર અને ગાંધારીના ૧૦૦ પુત્રોમાંનો સૌથી મોટો પુત્ર હતો. તે પાંડવોનો સૌથી પ્રખર વિરોધી હતો.
દુર્યોધન પરાક્રમી હતો અને બળશાળી પણ હતો અને અંત સમયમાં તેને હરાવવો પણ મુશ્કેલી થઈ ગયું હતું. શ્રીકૃષ્ણ ની ચાલાકી ના કારણે તેણે ભીમને યુદ્ધમાં પરાજિત કરી દીધો. અંત સમયમાં દુર્યોધન એ શ્રીકૃષ્ણ સાથે વાત કરી અને તેણે કહ્યું આ ભૂલ ના લીધે તેની આ હાલત થઈ ગઈ.
દુર્યોધનની ભૂલો આ મુજબ હતી :
૧. દુર્યોધન થી સૌથી મોટી ભૂલ એ થઈ કે તેણે શ્રીકૃષ્ણ માં ન ભળીને નારાયણ માં ભળ્યો. જ્યારે યુદ્ધ નક્કી થયું તો દુર્યોધન અને અર્જુન બંને જ શ્રીકૃષ્ણ પાસે પહોંચ્યા હતા. તે સમય શ્રીકૃષ્ણ બન્નેને પૂછ્યું હતું કે તેમને શું કરવું જોઈએ. એક બાજુ તે રહેશે અને બીજી બાજુ તેમની સેના. શ્રીકૃષ્ણની મોટી સેના ની વાત સાંભળીને દુર્યોધન લાલચમાં આવી ગયો અને તે તેની સેના માં ભળી ગયો. અર્જુન શ્રીકૃષ્ણ માં ભળ્યો અને યુદ્ધમાં જીત પાંડવોની થઈ.
૨. દુર્યોધનની બીજી સૌથી મોટી ભૂલ એ હતી કે તેને તેની માતા નું કહ્યું ન માન્યું. દુર્યોધન નાનપણથી જ જીદ્દી બાળક હતો અને ક્યારેય પણ પોતાની માતા નુ કીધેલું નહોતો માનતો. જ્યારે યુદ્ધમાં કૌરવ ની હાર થવા લાગી તો ગાંધારીએ દુર્યોધનને જે કે તેમનો આખરી પુત્ર બચ્યો હતો તેની રક્ષા માટે પૂર્ણ રૂપથી નગ્નાવસ્થામાં બોલાવ્યો હતો. તે સમયે તેમણે તેમજ જવાનું વિચાર્યું પરંતુ પછી શ્રીકૃષ્ણએ તેમને સમજાવ્યું કે માતાના સામે આ અવસ્થામાં જવું એ ઠીક નથી એવામાં તેમણે પાંદડાં પહેરી લીધા અને માંએ આંખ ખોલી તો પૂરા શરીર પર તો માતા ના તાપ ની અસર પડી અને એમાં એના સાથળ કમજોર થઈ ગયા અને જેના લીધે ભીમ દુર્યોધનને પરાજિત કરી શક્યા.
૩. દુર્યોધન ખૂબ જ પરાક્રમ અને બળશાળી હતો. પરંતુ તેને ખુદને અંતના યુદ્ધ માટે બચાવીને રાખતો હતો. તેણે સૌથી પહેલા યુદ્ધ માટે ભીષ્મપિતામહ મોકલ્યો કારણ કે તે જાણતો હતો કે તેમને કોઈ પણ હરાવી નહીં શકે જો કે તેમની મોત શ્રીકૃષ્ણએ કરી દીધી. અને અંબાના સામે હોવા પર ભીષ્મપિતામહ કોઈ યુદ્ધ ન કરી શક્યા અને અર્જુનને તેમને તીરો ની સૈયા પર સુવડાવી દીધા. દુર્યોધન આગળ રહેત તો કૌરવ વંશનો નાશ હોવાથી બચી ન શકત અને ઘણા બધા યોદ્ધા જીવિત રહેત.
૪. જ્યારે દુર્યોધનને શ્રીકૃષ્ણે પોતાની આ ભૂલ વિશે કહ્યું તો તેમણે કહ્યું કે તમારા તેના પતનનું કારણ ફક્ત એ તેની એક આ ભૂલ નથી. સૌથી મોટી ભૂલ છે તમારું આદ્યમી આચરણ. તમે ભરી સભા માં કુળવધુ નું અપમાન કર્યું. પોતાના માતાપિતા ની પણ વાત ન સાંભળી ને હંમેશા પાંડવોથી વેર રાખ્યુ અને આ કારણે જ તેની હાર થઈ.
