સનાતન ધર્મમાં નરક ચતુર્દશીનું વિશેષ મહત્વ છે. તેને રૂપ ચતુર્દશી, નરક ચૌદસ અને કાલી ચૌદસ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે. ધાર્મિક માન્યતાઓ અનુસાર આ દિવસે શ્રી હરિ ભગવાન વિષ્ણુની વિધિપૂર્વક પૂજા કરવાથી સૌંદર્યની પ્રાપ્તિ થાય છે. અને સાંજે યમરાજની પૂજા કરવાથી નરકનો ભય અને અકાળ મૃત્યુનો અંત આવે છે. સાથે જ આ દિવસે મા કાલીની પૂજા કરવાનો પણ નિયમ છે. એવું કહેવાય છે કે આ દિવસે દેવી કાલીનું પૂજન કરવાથી શત્રુઓ પર વિજય પ્રાપ્ત થાય છે.

નરક ચતુર્દશીનો પવિત્ર તહેવાર ધનતેરસના બીજા દિવસે એટલે કે છોટી દીપાવલીના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. આ વખતે નરક ચતુર્દશી 3જી નવેમ્બર 2021, બુધવારે છે. આવી સ્થિતિમાં, ચાલો જાણીએ નરક ચતુર્દશીનો શુભ સમય, પૂજા પદ્ધતિ અને મહત્વ વિશે સંપૂર્ણ માહિતી.

હિન્દુ કેલેન્ડર મુજબ, નરક ચતુર્દશીનો પવિત્ર તહેવાર 3જી નવેમ્બર 2021, બુધવારના રોજ છે. આ દિવસે ભગવાન યમની પૂજા કરવાથી નરકના ત્રાસમાંથી મુક્તિ મળે છે અને અકાળ મૃત્યુનો ભય દૂર થાય છે.

કાળી ચૌદસ ભગવાન હનુમાનની દંતકથા સાથે પણ જોડાયેલી છે. એકવાર હનુમાનજી બાળપણમાં ખૂબ જ ભૂખ્યા હતા. સૂતી વખતે તેમણે આકાશમાં સૂર્ય જોયો અને તેને ફળ માનીને તેને લેવા ગયા હતા. તેમણે આકાશમાં ઉડાન ભરી અને સમગ્ર બ્રહ્માંડમાં અંધકારનું કારણ બનેલા સમગ્ર સૂર્યને તેના મુખમાં પણ મૂક્યો હતો.

ભગવાન ઈન્દ્રએ હનુમાનજીને સૂર્ય પરત કરવાની વિનંતી કરી હતી. જ્યારે બાળ હનુમાનજીએ ના પાડી, ત્યારે ભગવાન ઈન્દ્રએ તેમનું વજ્ર છોડ્યું અને હનુમાનજીને પૃથ્વી પર પછાડીને સૂર્યને મુક્ત કરાવ્યા હતા.

આ દિવસે આપણે આપણા કુળદેવ તરીકે હનુમાનજીને દુષ્ટતાથી બચાવવા માટે પૂજન કરીએ છીએ . નરક ચતુર્દશી બુધવાર, 3જી નવેમ્બર 2021ના રોજ સવારે 09.02 વાગ્યાથી શરૂ થશે અને ગુરુવાર, 4 નવેમ્બર 2021ના રોજ સવારે 06.03 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. વિજય મુહૂર્ત બપોરે 01.33 થી 02.17 સુધી રહેશે. પૂજા માટે આ શ્રેષ્ઠ સમય છે.

પૂજા પદ્ધતિ : સૂર્યોદય પહેલા સ્નાન કરો અને સ્વચ્છ વસ્ત્રો પહેરો. આ દિવસે 6 દેવતા યમરાજ, શ્રી કૃષ્ણ, કાલી માતા, ભગવાન શિવ, હનુમાનજી અને વામનની પૂજા કરવાનો નિયમ છે. આવી સ્થિતિમાં આ તમામ દેવી-દેવતાઓની મૂર્તિઓને ઘરના ઉત્તર-પૂર્વ ખૂણામાં સ્થાપિત કરો અને વિધિ પ્રમાણે તેમની પૂજા કરો.

બધા દેવી-દેવતાઓની સામે અગરબત્તી પ્રગટાવો, કુમકુમ તિલક કરો અને મંત્રોનો જાપ કરો. તમને જણાવી દઈએ કે આ દિવસે યમદેવની પૂજા કરવાથી અકાળ મૃત્યુનો ભય સમાપ્ત થાય છે અને બધા પાપોનો નાશ થાય છે. અને ઘરમાં સકારાત્મકતા આવે છે. આવી સ્થિતિમાં, સાંજે યમદેવની પૂજા કરો અને દરવાજાની ફ્રેમની બંને બાજુ દીવા રાખો.

મહત્વ : નરક ચૌદસનો પવિત્ર તહેવાર કારતક માસના કૃષ્ણ પક્ષની ચૌદશના દિવસે ઉજવવામાં આવે છે. તેને નરકમાંથી મુક્તિનો તહેવાર પણ માનવામાં આવે છે. આ દિવસે યમરાજની પૂજા કરવાથી નરકના ત્રાસમાંથી મુક્તિ મળે છે અને તમામ પાપોનો નાશ થાય છે. નરક ચૌદસના દિવસે તલના તેલથી ત્વચા પર માલિશ કરવાથી ત્વચા સુધરે છે.