તમિલ ભાષા માં લખેલી મહર્ષિ ક્મ્બન ની રામાયણ ‘ઈરામાવતારમ’ માં એક કથા નો ઉલ્લેખ મળે છે. આ કથા આપણને વાલ્મીકી રામાયણ અને તુલસીદાસકૃત રામચરિત માનસ માં નથી મળતી. વાલ્મીકી રામાયણ ના ઈતર પણ રામાયણ કાળ ની ઘણી ઘટનાઓ ના સબુત આપણને ઈરામાવતારમ, અદભુત રામાયણ અને આનંદ રામાયણ માં મળે છે.
એવી જ એક કથા છે રામેશ્વરમ માં શિવલિંગ સ્થાપના કરી જેનું સબુત સ્કંદપુરાણ માં પણ છે. એક કથા અનુસાર જયારે ભગવાન શ્રી રામ લંકા પર વિજય પ્રાપ્ત કરી રહ્યા હતા તો એમણે ગંધમાદન પર્વત પર વિશ્રામ કર્યો ત્યાં ઋષિ મુનીઓ એ શ્રી રામ ને જણાવ્યું કે એના પર બ્રહ્મહત્યા નો દોષ છે જે શિવલિંગ ની પૂજા કરવાથી જ દુર થઇ શકે છે.
એના માટે ભગવાન શ્રી રામ એ હનુમાન સાથે શિવલિંગ લઈને આવવાનું કહ્યું. હનુમાન તરત કૈલાશ પર પહોંચ્યા પરંતુ ત્યાં એને ભગવાન શિવ નજર ન આવી, પછી હનુમાન ભગવાન શિવ માટે તપ કરવા લાગ્યા, પેલી બાજુ મૂહર્ત નો સમય વીતી જઈ રહ્યો હતો.
અંતત: ભગવાન શિવશંકર એ હનુમાન ના અવાજ ને સાંભળ્યો અને હનુમાન એ ભગવાન શિવ સાથે આશીર્વાદ સહીત એક અદભુત શિવલિંગ પ્રાપ્ત કરી પરંતુ ત્યા સુધી થી શિવલિંગ નું નિર્માણ કરી શ્રી રામ ને સોંપી દીધી જેને એમણે મૂહર્ત નો સમય સ્થાપિત કર્યો.
જયારે હનુમાન ત્યાં પહોંચ્યા તો જોયું કે શિવલિંગ તો પહેલા જ સ્થાપિત થઇ ચુકી છે એનાથી એને ખુબ ખરાબ લાગ્યું. ત્યારે એમણે શ્રી રામ ને કહ્યું કે ‘હે પ્રભુ! તમારા આદેશ પર હું મહેનત કરી આ શિવલિંગ લાવ્યો છું અને તમે બીજી કોઈ શિવલિંગ ની સ્થાપના કરી લીધી.
આ શિવલિંગ પણ તો કેવળ બાલુ ની બનાવેલ છે એ કારણે આ વધારે સમય સુધી ટકી શકશે નહિ જયારે હું પાષાણ થી બનેલી શિવલિંગ લઈને આવ્યો છું.’ શ્રી હનુમાન ની ભાવનાઓ ને સમજી રહ્યા હતા એમણે હનુમાન ને સમજાવ્યા પણ પરંતુ તે સંતુષ્ટ થયા નહિ
ત્યારે શ્રી રામ એ કહ્યું, ‘હે હનુમાન! એમાં દુખી થવાની કોઈ વાત નથી પરંતુ જો તમારી ઈચ્છા હોય તો આ શિવલિંગ હટાવીને તમે તમારી શિવલિંગ ની સ્થાપના કરી દો. જો તમે એવું કરી શકો તો અમે તમારી જ શિવલિંગ ની પૂજા કરશું.’ આ સાંભળી હનુમાનજી એ વિચાર્યું કે એના એક પ્રહાર થી તો પર્વત પણ તૂટીને પડી જાય છે પછી આ રેથી બનેલી શિવલિંગ તો એમ જ તૂટી જશે.
આ અહંકાર ની ભાવના થી હનુમાન એ શિવલિંગ ને હટાવવાનો પ્રયાસ કરવા લાગ્યા પરંતુ આશ્ચર્ય કે લાખો પ્રયાસો પછી પણ હનુમાન એવું કરી ન શક્યા અને છેલ્લે મૂર્છિત થઈને ગંધમાદન પર્વત પર પડી ગયા અને હોશ માં આવવા પર એને એમની ભૂલ નો અહેસાસ થયો તો શ્રી રામ એ હનુમાન દ્વારા લાવેલી શિવલિંગ ને પણ નજીક જ સ્થાપિત કરી અને એનું નામ હનુમદીશ્વર રાખ્યું.
