હિંદુઓ ના ચાર ધામો માં થી એક બદ્રીનાથ ધામ ભગવાન વિષ્ણુ નું નિવાસ સ્થળ છે. આ ભારત ના ઉત્તરાંચલ રાજ્ય માં અલકનંદા નદી ના જમણા કિનારા પર નર અને નારાયણ નામના બે પર્વત શ્રેણીઓ ની વચ્ચે સ્થિત છે. ગંગા નદી ની મુખ્ય ધારા ના કિનારા પર વસેલું આ તીર્થસ્થળ હિમાલય માં સમુદ્ર કિનારા થી ૩૦૫૦ મીટર ની ઉંચાઈ પર સ્થિત છે. આવો જાણીએ એનું રહસ્ય.
૧. કેદારનાથ ને જ્યાં ભગવાન શંકર ને આરામ કરવાનું સ્થાન માનવામાં આવ્યું છે તે જ બદ્રીનાથ ને સૃષ્ટિ નું આઠમું વૈકુંઠ કહેવામાં આવ્યું છે, જ્યાં ભગવાન વિષ્ણુ ૬ મહિના ઊંઘ માં રહે છે અને ૬ મહિના જાગે છે. અહિયાં બદ્રીનાથ ની મૂર્તિ શાલગ્રામશીલા થી બનેલી, ચતુર્ભુજ ધ્યાન્મુદ્રા માં છે. અહિયાં નર-નારાયણ વિગ્રહ ની પૂજા થાય છે અને અખંડ દીપક રહે છે, જો કે અચલ જ્ઞાનજ્યોતિ નું પ્રતિક છે.
૨. બદ્રીનાથ નું નામ એટલા માટે બદ્રીનાથ છે અહિયાં પ્રચુત માત્રા માં મેળવવામાં આવતી જંગલી બેરી ને બદ્રી કહે છે. આ કારણે આ ધામ નું નામ બદ્રી પડ્યું. અહિયાં ભગવાન વિષ્ણુ નું વિશાળ મંદિર છે અને આ સંપૂર્ણ વિસ્તાર પ્રાકૃતિ માં સ્થિત છે.
૩. કેદાર ઘાટી માં બે પહાડ છે- નર અને નારાયણ પર્વત. વિષ્ણુ ના ૨૪ અવતારો માં થી એક નર અને નારાયણ ઋષિ ની આ તપોભૂમિ છે. એના તપ થી પ્રસન્ન થઈને કેદારનાથ માં શિવ પ્રકટ થયા હતા. બીજી બાજુ બદ્રીનાથ ધામ છે જ્યાં ભગવાન વિષ્ણુ વિશ્રામ કરે છે. કહે છે કે સતયુગ માં બદ્રીનાથ ધામ ની સ્થાપના નારાયણ એ કરી હતી.
૪. પુરાણો અનુસાર ભૂકંપ, જળપ્રલય અને સુખે પછી ગંગા લુપ્ત થઇ જશે અને આ ગંગા ની કથા ની સાથે જોડાયેલી છે. બદ્રીનાથ અને કેદારનાથ તીર્થસ્થળ ની રોચક કહાની. ભવિષ્ય માં ન થશે બદ્રીનાથ ના દર્શન, કારણ કે માનવામાં આવે છે કે જે દિવસે નર અને નારાયણ પર્વત એક બીજા સાથે મળી જશે ત્યારે બદ્રીનાથ નો રસ્તો પૂરી રીતે બંધ થઇ જશે. ભક્ત બદ્રીનાથ ના દર્શન કરી શક્તિ નહિ. પુરાણો અનુસાર આવનારા અમુક વર્ષો માં વર્તમાન બદ્રીનાથ ધામ અને કેદારેશ્વર ધામ લુપ્ત થઇ જશે અને વર્ષો પછી ભવિષ્ય માં ભવિષ્યબદ્રી નામના નવા તીર્થ નું ઉદગમ થશે.
૫. મંદિર માં બદ્રીનાથ ની જમણી બાજુ કુબેર ની મૂર્તિ પણ છે. એની સામે ઉદ્દવજી છે. તથા ઉત્સવમૂર્તિ છે. ઉત્સવમૂર્તિ શીતકાળ માં બરફ જામવા પર જોશીમઠ માં લઇ જાય છે. ઉદ્દ્વજી ની પાસે જ ચરણપાદુકા છે. જમણી બાજુ નર નારાયણ ની મૂર્તિ છે, એની બાજુ માં જ શ્રી દેવી અને ભૂદેવી છે.
