કોરોના મેલ ફર્ટિલિટી 2020થી દેશમાં આવેલી કોરોના મહામારીને કારણે દરરોજ અનેક પ્રકારના નુસ્ખા વાયરલ થઈ રહ્યા છે, પરંતુ તેમાંથી કેટલાક સ્વાસ્થ્ય માટે સારા છે તો કેટલાક નુકસાનકારક છે. હવે રસી અંગે ઈન્ટરનેટ પર તમામ પ્રકારની અફવાઓ ઉડી રહી છે. તાજેતરમાં, એક પોસ્ટ ખૂબ વાયરલ થઈ હતી જેમાં એવો દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે મહિલાઓએ તેમના માસિક સ્રાવના પાંચ દિવસ પહેલા અને પાંચ દિવસ પછી રસી લેવી જોઈએ નહીં.

તાજેતરના કેટલાક અહેવાલોમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે રસીની માત્રા પુરુષોના શુક્રાણુઓને પણ અસર કરે છે. તમને જણાવી દઈએ કે અત્યાર સુધી કરવામાં આવેલ અભ્યાસ દર્શાવે છે કે કોરોના સંક્રમિત લોકોના શુક્રાણુઓ પર તેની અસર પડે છે. એટલું જ નહીં, કોરોનામાંથી સાજા થયાના મહિનાઓ પછી પણ સ્પર્મ પર તેની અસર યથાવત છે.

કોરોનાથી શુક્રાણુને શું નુકસાન થાય છે? બેલ્જિયમમાં તાજેતરના એક અભ્યાસમાં સામે આવ્યું છે કે કોરોના વાયરસ પુરુષોના સ્પર્મ કાઉન્ટને ઘટાડી શકે છે. ફર્ટિલિટી એન્ડ સ્ટરિલિટી જર્નલમાં પ્રકાશિત થયેલા આ અભ્યાસમાં બેલ્જિયમના 120 પુરુષોના નમૂના લેવામાં આવ્યા હતા, જેમની સરેરાશ ઉંમર 35 વર્ષની હતી અને તેઓ ઓછામાં ઓછા એક સપ્તાહ અને સરેરાશ 53 દિવસ સુધી કોરોનામાંથી સ્વસ્થ થયા હતા. (કોરોના પુરુષ પ્રજનનક્ષમતા)

અભ્યાસમાં જાણવા મળ્યું છે કે જે પુરૂષો કોવિડ-19થી એક મહિનાથી ઓછા સમયમાં સંક્રમિત થયા હતા, તેમના શુક્રાણુઓની સંખ્યામાં 37 ટકાનો ઘટાડો થયો છે. જે પુરૂષો એકથી બે મહિનાથી કોરોનાથી સંક્રમિત હતા તેમના સ્પર્મ કાઉન્ટમાં પણ 29 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. જ્યારે બે મહિના પછી સ્પર્મ કાઉન્ટમાં 6 ટકાનો ઘટાડો થયો હતો. આ અભ્યાસમાં સામેલ પુરુષોમાં કોરોનાને કારણે માત્ર તેમના સ્પર્મ કાઉન્ટ જ નહીં પરંતુ સ્પર્મ મોટિલિટી (સ્પર્મ મોટિલિટી) પર પણ અસર થઈ હતી. એક મહિનાથી ઓછા સમયમાં કોરોનાથી સંક્રમિત થયેલા પુરુષોના સ્પર્મ મોટિલિટીમાં 60 ટકાનો ઘટાડો થયો હતો.

એ જ રીતે, જે પુરૂષો એક થી બે મહિના સુધી કોવિડથી સંક્રમિત હતા તેમના શુક્રાણુઓની ગતિશીલતામાં 37 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો અને જેઓ કોવિડ ચેપમાંથી બે મહિના પછી સ્વસ્થ થયા હતા તેઓમાં પણ શુક્રાણુઓની ગતિશીલતામાં 28 ટકાનો ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો. સંશોધકોએ સ્વીકાર્યું કે એવા મજબૂત પુરાવા છે કે કોરોના સેક્સ દ્વારા ફેલાતો નથી. એટલે કે કોરોનાથી સાજા થયેલા વ્યક્તિના વીર્ય દ્વારા વાયરસ ફેલાતો નથી.

કોરોના સંક્રમિત વ્યક્તિના વીર્યમાં કોરોનાની હાજરી એટલે કે વાયરસના આરએનએ જોવા મળ્યા નથી. સંશોધકોએ કહ્યું કે બાળકો પેદા કરવાની ક્ષમતા પર કોરોના લાંબા ગાળાની અસર કરી શકે છે કે કેમ તે જોવા માટે હજુ વધુ અભ્યાસની જરૂર છે.

જે પુરૂષોના લોહીના સીરમમાં કોવિડ-19 એન્ટિબોડીઝનું પ્રમાણ વધુ હતું તેઓ સીધા ઓછા કાર્યકારી શુક્રાણુઓ સાથે સંબંધિત હતા. એટલે કે, શુક્રાણુના કાર્ય પર અસર કોવિડ સામે શરીરની રોગપ્રતિકારક શક્તિ (એન્ટિબોડીઝ) ની પ્રતિક્રિયાને કારણે હતી અને વાયરસના કારણે થતા તાવને કારણે નહીં. કોવિડ-19 સંક્રમણની ગંભીરતાથી શુક્રાણુઓની સંખ્યા પર અસર થતી જણાતી નથી. એટલે કે, જેઓ કોરોના ચેપને કારણે હોસ્પિટલમાં દાખલ થયા હતા અને જેમને હળવા લક્ષણો હતા, બંનેના શુક્રાણુની ગુણવત્તા સમાન હતી. (કોરોના પુરુષ પ્રજનનક્ષમતા)

બાળકો સહન કરવાની પુરુષોની ક્ષમતા પર અસર? કોરોના સંક્રમિત પુરૂષોના શુક્રાણુઓ પર અસરને લઈને અભ્યાસમાં બે બાબતો સામે આવી છે – એક તેમના શુક્રાણુઓની સંખ્યા ઓછી થઈ ગઈ અને બીજી તેમની શુક્રાણુઓની ગતિશીલતા પર પણ અસર થઈ. બે મહિનાથી વધુ સમયથી કોરોનાથી સાજા થયેલા પુરુષોએ પણ તેમના સ્પર્મ પર અસર દેખાડી હતી. પુરુષના પિતા બનવામાં વીર્ય સૌથી મહત્વની ભૂમિકા ભજવે છે. આવી સ્થિતિમાં ગર્ભ ધારણ કરવાની યોજના બનાવી રહેલા કપલ માટે જરૂરી છે કે પુરુષ પાર્ટનરના શુક્રાણુ સ્વસ્થ હોવા જોઈએ.

શુક્રાણુઓની સંખ્યા શું છે? પુરુષ પ્રજનન પ્રણાલી શુક્રાણુ અથવા શુક્રાણુઓ ઉત્પન્ન કરે છે જે દરેક અંડકોષની અંદર સેમિનિફરસ ટ્યુબ્યુલ્સમાં રચાય છે. શુક્રાણુના ઉપરના ભાગમાં ડીએનએ હોય છે, જે સ્ત્રીના ઇંડાના ડીએનએ સાથે જોડાઈને બાળક બનાવે છે. જો કે તંદુરસ્ત શુક્રાણુ માટે છ માપદંડો છે, તેમાંથી બે સૌથી મહત્વપૂર્ણ છે શુક્રાણુઓની સંખ્યા અને શુક્રાણુઓની ગતિશીલતા.

શુક્રાણુઓની સંખ્યા, એટલે કે, પુરૂષના વીર્યમાં પ્રતિ મિલીલીટર (એમએલ) શુક્રાણુઓની સંખ્યા. જ્યારે વીર્યના એક મિલી દીઠ 15 મિલિયનથી 200 મિલિયન શુક્રાણુઓ હોય ત્યારે તંદુરસ્ત શુક્રાણુઓની સંખ્યા ગણવામાં આવે છે. જો કોઈ પુરુષમાં 1.5 કરોડ શુક્રાણુ પ્રતિ મિલી કરતા ઓછા અને 3.9 કરોડ શુક્રાણુ પ્રતિ સ્ખલન (સ્ખલન) કરતા ઓછા હોય તો તે શુક્રાણુઓની સંખ્યા ઓછી હોય છે. તમને જણાવી દઈએ કે ભલે એક મિલિલીટર વીર્યમાં લાખો શુક્રાણુઓ હોય છે, પરંતુ બાળક પેદા કરવા માટે એક ઇંડાને ફળદ્રુપ કરવા માટે માત્ર એક શુક્રાણુની જરૂર હોય છે. (કોરોના પુરુષ પ્રજનનક્ષમતા)

શુક્રાણુની ગતિશીલતા શા માટે મહત્વપૂર્ણ છે? પિતા બનવા માટે, પુરુષોમાં માત્ર તંદુરસ્ત શુક્રાણુઓની સંખ્યા જ જરૂરી નથી, પરંતુ શુક્રાણુઓની ગતિશીલતા એટલે કે શુક્રાણુની ગતિશીલતા પણ એટલી જ મહત્વપૂર્ણ છે. શુક્રાણુઓની ગતિશીલતા સ્ત્રીના ઇંડા સુધી પહોંચવા માટે શુક્રાણુની યોગ્ય હિલચાલનો ઉલ્લેખ કરે છે.

શુક્રાણુની સૌથી મહત્વની મિલકત તેની તરતી ક્ષમતા છે. શુક્રાણુ તેને ફળદ્રુપ કરવા ઇંડા સુધી પહોંચે ત્યાં સુધી તરે છે. પુરુષમાં શુક્રાણુઓની સ્વસ્થ ગતિશીલતા માટે શુક્રાણુને ઓછામાં ઓછા 25 માઇક્રોમીટર પ્રતિ સેકન્ડના દરે ખસેડવાની જરૂર છે. જો શુક્રાણુ 5 માઈક્રોમીટર પ્રતિ સેકન્ડથી ઓછી ઝડપે ફરે છે, તો પુરુષ શુક્રાણુની ઓછી ગતિથી પીડાય છે.

એટલે કે, આ અભ્યાસ પુરૂષોની સંતાનપ્રાપ્તિની ક્ષમતા પર અસર થવાની શક્યતા તરફ નિર્દેશ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, આ પરિસ્થિતિથી બચવા માટે, પુરુષોએ શક્ય હોય ત્યાં સુધી પોતાને કોરોના ચેપથી બચાવવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ અને રસીકરણ કરાવવું જોઈએ.