પુષ્કરમાં 500 થી વધુ મંદિરો હોવાનું માનવામાં આવે છે (80 મોટા છે અને બાકીના નાના છે). આ મંદિરો મુઘલ સમ્રાટ ઔરંગઝેબના શાસન દરમિયાન મુસ્લિમ વંશજો દ્વારા નાશ પામ્યા હતા. તેમાંથી ઘણા જૂના છે પરંતુ પાછળથી પુનઃબીલ્ડ કરવામાં આવ્યા હતા,

આમાંથી સૌથી મહત્વનું બ્રહ્મા મંદિર છે. બ્રહ્માના યજ્ઞ પછી ઋષિ વિશ્વામિત્ર દ્વારા મંદિર બાંધવામાં આવ્યું છે. એવું પણ માનવામાં આવે છે કે બ્રહ્માએ પોતાના મંદિર માટે સ્થાન પસંદ કર્યું હતું.

8 મી સદીના હિન્દુ દાર્શનિક આદિ શંકરાચાર્યએ આ મંદિરનું પુનર્નિર્માણ કર્યું હતું, જ્યારે વર્તમાન મધ્યયુગીન માળખું રતલમના મહારાજા જાવાત રાજની છે, જેણે ઉમેરાઓ અને સમારકામ કર્યા હતા તેમ છતાં મૂળ મંદિરની ડિઝાઇન જાળવી રાખવામાં આવી હતી.

સાવીત્રિ ના શાપ અને “હિન્દુઓના પવિત્ર સ્થળોના રાજા” તરીકે પુષ્કરને વારંવાર વિશ્વનાં એકમાત્ર બ્રહ્મા મંદિર તરીકે વર્ણવવામાં આવે છે. જોકે હવે પુષ્કર મંદિર એકમાત્ર બ્રહ્મા મંદિર નથી,

તે હજી પણ ભારતમાં બ્રહ્માને સમર્પિત ઘણા ઓછા હાલના મંદિરોમાંનું એક છે અને બ્રહ્માને સમર્પિત સૌથી પ્રખ્યાત મંદિર છે. ઇન્ટરનેશનલ બિઝનેસ ટાઈમ્સે પુષ્કર તળાવ અને બ્રહ્મા મંદિરને વિશ્વના સૌથી દસ ધાર્મિક સ્થાનો પૈકીના એક તરીકે ઓળખાવ્યું છે

અને ભારતમાં હિન્દુઓ માટેના પાંચ પવિત્ર તીર્થ સ્થળો પૈકીનું એક છે. બ્રહ્માજી નું મંદિર, પુષ્કર :- એક વાર એક અસુરની હત્યા કરતી વખતે બ્રહ્માજી ના હાથે ત્રણ કમળ ના ફૂલ પડી ગયા હતા. જેનાથી ધરતી પર તરાન જીલ બની ગઈ હતી.

અને અએ જ સ્થાન પુષ્કર કહેવાયું. બ્રાહ્માજી ને એક વાર ઈચ્છા થઇ કે અહી હવાન કરાવવો. પરંતુ તેમની પત્ની સાવિત્રી અહી હવાન માં આવી ના શકી. આપણી હિંદુ ધાર્મિક પરંપરા અનુસાર પત્ની વિના હવાન માં બેસવું એ હવાન સિદ્ધ નથી માનવામાં આવતો.

પત્ની વિના હવાન અધુરો રહે છે. તેથી સાવિત્રી હવાન માં ના હોવાથી તેમણે ગાયત્રી સાથે લગ્ન કરી હવાન સંપન્ન કર્યો. અને આ કાર્ય માં બ્રહ્મા જી ને ભગવાન વિષ્ણુ એ પણ સાથ આપ્યો હતો.

પુષ્કર સિવાય ક્યાય પણ પૂજા પૂરી ના થઇ શકે અને વિષ્ણુ જી ને પણ પોતાની પત્ની થી વિરહ ની પીડા સહન કરવી પડી હતી. એ સમયે રામાયણ યુગમાં હરી રામ ને પણ માતા સીટથી અલગ થવું પડ્યું હતું તેમાં પણ સ્વીત્રી માતા નો જ અભિશાપ હતો.