મીર બાઈની જીવન કથા દુનિયાભર માં ભગવાન ને માનવા વાળા લાખો કરોડો ભક્તો છે પરંતુ અમુક જ એવા થઇ શકે છે કે એમના સર્વસ્ય એમના આરાધ્ય ની સેવા માં લગાવી દે છે. શ્રી કૃષ્ણ ની એક એવી ભક્ત પણ થઇ હતી જે એમનું પૂરું જીવન કૃષ્ણ ના પ્રેમ માં સમર્પિત કરી દીધું.
અને અંત માં કૃષ્ણ માં જ વિલીન થઇ ગઈ. બાળપણ થી જ એમણે કૃષ્ણ ને એમના પતિ માની લીધા અને બધી મોહ માયા ને ત્યાગ કરી દીધી. અહિયાં અમે આજે મીરા બાઈ ના જીવન થી જોડાયેલી મુખ્ય વાતો ને કહેવાના છીએ.
મીર બાઈ એક મધ્યકાલીન હિંદુ આધ્યાત્મિક કવિયિત્રી અને કૃષ્ણ ભક્ત હતી. ભક્તિ આંદોલન માં એનું મુખ્ય સ્થાન છે. ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ ને સમર્પિત એના ભજન આજે પણ ઉત્તર ભારત માં ખુબ લોકપ્રિય છે અને શ્રદ્ધા ની સાથે બોલવામાં આવે છે.
પ્રારંભિક જીવન મીરાબાઈ ના જીવન ને લઈને વિશ્વસનીય એતિહાસિક સબુત નથી. અલગ અગલ વિદ્વાનો એ મીર બાઈ ની જીવન કથા પર પ્રકાશ નાખવાની કોશિશ કરી છે. રાજસ્થાન ના મેડતા માં ઈ.સ.વી ૧૪૯૮ માં મીરાબાઈ નો જન્મ થયો હતો.
એના પિતા મેડતા ના રાજા હતા. કહેવાય છે કે ક્યારે મીરાબાઈ ખુબ નાના હતા તો એની માં એ શ્રી કૃષ્ણ ને એમ જ એના પતિ જણાવી દીધા હતા. એના પિતા રતન સિંહ રાઠોડ એક નાના એવા રાજપૂત રિયાસત ના શાશક હતા. તે એમની માતા પિતા ની એક જ સંતાન હતી અને જયારે તે નાની છોકરી હતી ત્યારે એની માતા નું મૃત્યુ થઇ ગયું હતું.
એને સંગીત, ધર્મ, રાજનીતિ અને પ્રશાશન જેવા વિષયો ની શિક્ષા આપવામાં આવી હતી. કૃષ્ણ ભક્તિ પતિ ના મૃત્યુ પછી એની ભક્તિ દિવસે દિવસે વધતી ગઈ. મીર લગભગ મંદિરો માં જઈને કૃષ્ણ ભક્તો ની સામે કૃષ્ણની મૂર્તિ ની સામે નાચતી રહેતી હતી.
મીરાબાઈ ની કૃષ્ણભક્તિ અને આ પ્રકાર થી નાચવું અને ગાવું એના પતિ ના પરિવાર ને સારું ન લાગ્યું જેના કારણ થી ઘણી વાર એને ઝેર આપીને મારવાની કોશિશ કરવામાં આવી હતી. પર એ બધી કોશિશો પર કૃષ્ણ ની ભક્તિ જ વિજય થઇ.
મૃત્યુ એવું માનવામાં આવે છે કે ઘણા દિવસો સુધી રાધે કૃષ્ણ ની પ્રેમ નગરી વૃંદાવન માં રહ્યા પછી મીર દ્વારિકા જતી રહી. જ્યાં સન ૧૫૬૦ માં તે ભગવાન શ્રી કૃષ્ણ ની મૂર્તિ માં સમાય ગઈ. હાલમાં ઘણા વિદ્વાન આ મૌત ના રહસ્ય ને લઈને અલગ અલગ વાતો જણાવે છે.
