ભારતમાં છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં ઓનલાઈન અથવા ડિજિટલ વ્યવહારો અનેકગણો વધ્યા છે. ભાગ્યે જ કોઈ એવી વ્યક્તિ હશે જેણે સ્માર્ટફોન દ્વારા ડિજિટલ પેમેન્ટ ન કર્યું હોય. પરંતુ તે જેટલું સરળ લાગે છે, કેટલીકવાર તે એટલું જ ખતરનાક સાબિત થઈ શકે છે. UPI ચુકવણીના ફાયદાની સાથે સાથે તેના ગેરફાયદા પણ છે. તમારે ડરવાની જરૂર નથી પરંતુ સાવધાન રહેવાની જરૂર છે, કારણ કે આ મામલો તમારી મહેનતની કમાણી સાથે સંબંધિત છે.
આપણે બધા જાણીએ છીએ કે ઓનલાઈન ટ્રાન્ઝેક્શન વધવાની સાથે સાયબર ફ્રોડ પણ વધ્યા છે. તે વિસ્તારની કરિયાણાની દુકાન હોય, શાકભાજીની ગાડી હોય કે પછી મોટા શોપિંગ મોલ, આજકાલ ઓનલાઈન પેમેન્ટની સુવિધા દરેક જગ્યાએ હાજર છે.
ફક્ત કોડ સ્કેન કરો અને ઝડપી ચુકવણી કરો, પરંતુ જો તમે કોઈપણ ડિજિટલ ચુકવણી એપ્લિકેશનનો ઉપયોગ કરી રહ્યાં છો (તે Google Pay હોય કે PhonePe અથવા Paytm હોય), તો તમારા માટે નીચેના મુદ્દાઓને ધ્યાનમાં રાખવું મહત્વપૂર્ણ છે. નહિ તો ગરીબ બનતા વાર નહિ લાગે. નીચે જણાવેલ બાબતોને અવગણવાની ભૂલ ન કરો…
અહીં પાંચ સલામતી ટીપ્સ છે જે તમારે UPI ચુકવણી કરતી વખતે ધ્યાનમાં રાખવાની જરૂર છે… 1. તમારું UPI સરનામું ક્યારેય કોઈની સાથે શેર ન કરો: ઘણા લોકો આ ભૂલ કરે છે અને પાછળથી પસ્તાવો થાય છે. મહેરબાની કરીને આ ભૂલ ન કરો. કારણ કે તમારું UPI એકાઉન્ટ/સરનામું સુરક્ષિત રાખવું એ સૌથી અગત્યની બાબત છે. તમારે તમારું UPI ID/સરનામું ક્યારેય કોઈની સાથે શેર કરવું જોઈએ નહીં.
તમારું UPI સરનામું તમારા ફોન નંબર, QR કોડ અથવા વર્ચ્યુઅલ પેમેન્ટ એડ્રેસ (VPA) વચ્ચે કંઈપણ હોઈ શકે છે. તમારે કોઈપણ ચુકવણી અથવા બેંક એપ્લિકેશન દ્વારા તમારા UPI એકાઉન્ટને ઍક્સેસ કરવાની મંજૂરી આપવી જોઈએ નહીં.
2. એક મજબૂત સ્ક્રીન લોક સેટ કરો: બીજી ભૂલ જે લોકો વારંવાર કરે છે તે ખૂબ જ સરળ સ્ક્રીન લોક અથવા પાસવર્ડ/પિન સેટ કરવાની છે. આવી ભૂલ ન કરો અને મજબૂત પાસવર્ડ સેટ કરો. તમારે તમામ ચૂકવણી અથવા નાણાકીય વ્યવહાર એપ્લિકેશન્સ માટે એક મજબૂત સ્ક્રીન લૉક સેટ કરવું પડશે.
જો તમે Google Pay, PhonePe, Paytm અથવા અન્ય કોઈપણ પ્લેટફોર્મનો ઉપયોગ કરો છો, તો એક મજબૂત પિન સેટ કરવો મહત્વપૂર્ણ છે, જે તમારી જન્મ તારીખ અથવા વર્ષ, મોબાઈલ નંબરના અંકો અથવા અન્ય કોઈપણ ન હોવો જોઈએ. તમારે તમારો પિન કોઈની સાથે શેર ન કરવો જોઈએ અને જો તમને શંકા હોય કે તમારો પિન સામે આવ્યો છે, તો તેને તરત જ બદલો.
3. વણચકાસાયેલ લિંક્સ પર ક્લિક કરશો નહીં અથવા નકલી કૉલ્સ પણ અટેન્ડ કરશો નહીં: ત્રીજી ભૂલ એ છે કે વગર વિચાર્યે કોઈપણ અજાણી લિંક પર ક્લિક કરવું. એવું બિલકુલ ન કરો. યુપીઆઈ સ્કેમ એ એક સામાન્ય તકનીક છે જેનો ઉપયોગ હેકર્સ દ્વારા વપરાશકર્તાઓને ફસાવવા માટે થાય છે. એ નોંધવું જોઈએ કે હેકર્સ સામાન્ય રીતે લિંક્સ શેર કરે છે અથવા કૉલ કરે છે અને વપરાશકર્તાઓને ચકાસણી માટે તૃતીય-પક્ષ એપ્લિકેશન ડાઉનલોડ કરવાનું કહે છે.
તમારે આવી લિંક્સ પર ક્યારેય ક્લિક ન કરવું જોઈએ અથવા PIN અથવા અન્ય કોઈપણ માહિતી કોઈની સાથે શેર કરવી જોઈએ નહીં. બેંકો ક્યારેય પિન, ઓટીપી અથવા અન્ય કોઈપણ વ્યક્તિગત વિગતો માંગતી નથી, તેથી, કોઈપણ સંદેશ અથવા કૉલ પર આવી માહિતી માંગે છે તે તમારી વિગતો અને પૈસા ચોરી કરવા માંગે છે. આવા કિસ્સાઓમાં તમારે સાવચેત રહેવું જોઈએ.
4. એક કરતા વધુ એપનો ઉપયોગ કરવાનું ટાળો:ચોથી ભૂલ એ છે કે તમારા ફોનમાં ઘણી બધી પેમેન્ટ એપ્સ છે. આવું ન કરો અને માત્ર વિશ્વસનીય એપનો ઉપયોગ કરો. એક કરતાં વધુ UPI અથવા ઓનલાઈન પેમેન્ટ એપનો ઉપયોગ ન કરવાની સલાહ આપવામાં આવે છે. એવી ઘણી ડિજિટલ પેમેન્ટ એપ્સ છે જે UPI વ્યવહારોને મંજૂરી આપે છે, તેથી, તમારે તે જોવાનું રહેશે કે કયું કેશબેક અને રિવોર્ડ જેવા વધુ સારા લાભો આપે છે અને તે મુજબ તમારી પસંદગી કરો.
5. UPI એપને નિયમિતપણે અપડેટ કરો: પાંચમી ભૂલ જે લોકો વારંવાર કરે છે તે એ છે કે તેઓ જે એપનો ઉપયોગ કરે છે તેને તેઓ અદ્યતન રાખતા નથી. તમને સલાહ આપવામાં આવે છે કે તમે જે પણ એપનો ઉપયોગ કરો છો તેને અપડેટ કરતા રહો.
UPI પેમેન્ટ એપ સહિત દરેક એપને લેટેસ્ટ વર્ઝનમાં અપગ્રેડ કરવી જોઈએ કારણ કે નવા અપડેટ્સ બહેતર UI અને નવી સુવિધાઓ અને લાભો લાવે છે. અપડેટ્સ ઘણીવાર બગ ફિક્સ પણ લાવે છે. એપ્સને નવીનતમ સંસ્કરણ પર અપગ્રેડ કરવાથી તમારું એકાઉન્ટ પણ સુરક્ષિત રહે છે અને સુરક્ષા ભંગની શક્યતાઓ ઓછી થાય છે.
