ભૂમિને સમસ્ત જગતની જનની, જગતની પાલક માનવામાં આવે છે, એટલા માટે હિંદુ ધર્મગ્રંથોમાં ધરતીને માં નો દરજ્જો પણ આપવામાં આવ્યો છે. ભૂમિ એટલે ધરતીથી આપણને શું મળે છે, તે બધા જાણે છે રહેવા માટે ઘર, ખાવા માટે અનાજ, નદીઓ, ઝરણા, ગલીઓ, રસ્તાઓ બધા ધરતીની ઉપરથી તો નીકળે છે. એટલા માટે જ શાસ્ત્રોમાં ભૂમિ પર કોઈ પણ કાર્ય જેમકે ઘર બનાવા માંગો અથવા પછી સાર્વ જનિક ઈમારતોના માર્ગોનું નિર્માણની પહેલા ભૂમિ પૂજનનું વિધાન છે. માનવામાં આવે છે કે ભૂમિ પૂજન ન કરવાથી નિર્માણ કાર્યમાં ઘણા પ્રકારની તકલીફો ઉત્પન્ન થાય છે. ચાલો તમને બતાવીએ કે કેમ કરે છે ભૂમિનું પૂજન, શું છે ભૂમિ પૂજનની વિધિ.

કેમ કરે છે ભૂમિ પૂજન : જયારે પણ કોઈ નવી જમીન પર કોઈ પ્રકારનું નિર્માણ કામ શરૂ કરવામાં આવે છે તો એના પહિલા જમીનની પૂજા કરવામાં આવે છે. માન્યતા છે કે જો જમીન પર કોઈ પણ પ્રકારનો કોઈ દોષ છે અથવા તે જમીનના માલિકથી કોઈ ભૂલ થઇ છે તો ભૂમિ પૂજનથી ધરતીમાં બધા પ્રકારના દોષ પર ભૂલોને માફ કરી એની કૃપા વરસાવે છે. ઘણી વાર જયારે કોઈ વ્યક્તિ જમીન ખરીદે છે તો હોઈ શકે છે કે તે જમીનના પહેલાના માલિકે ખરાબ કામોથી જમિન અપવિત્ર થઇ હોય એટલે ભૂમિ પૂજન દ્વારા એને પછી પવિત્ર કરી શકાય છે. માન્યતા છે કે ભૂમિ પૂજન કરાવવાથી નિર્માણ કાર્ય સારી રીતે પૂરું થાય છે.

નિર્માણ દરમિયાન અથવા પહેલાના જીવની હાની થાય નહિ તે સાથે જ બીજી પરેશાનીઓથી પણ મુક્તિ મળે છે. ભૂમિ પૂજનની વિધિ સૌથી પહેલા પૂજનના દિવસે સવારમાં વહેલા ઉઠીને જે ભૂમિનું પૂજન કરવાનું છે ત્યાં સફાઈ કરી એને શુદ્ધ કરી લેવું જોઈએ. પૂજા માટે કોઈ યોગ્ય વિદ્વાન બ્રાહમણની સલાહ લેવી જોઈએ. પૂજા ના સમયે બ્રાહમણ ને ઉત્તર મુખી થઈને આસન નાખીને બેસવું જોઈએ. જાતકને પૂર્વની બાજુ મોં રાખીને બેસવું જોઈએ. જો વ્યક્તિ પરણિત છે તો પછી તમારા ડાબી બાજુ તમારા ઉપરના હાથ પર બેસાડો.

મંત્રોચ્ચારણથી શરીર, સ્થાન અને આસનની શુદ્ધિ કરવામાં આવે છે. ત્યાર બાદ ભગવાન શ્રી ગણેશજીની આરાધના કરવી જોઈએ. ભૂમિ પૂજનમાં ચાંદીના નાગ અથવા કળશની પૂજા કરવામાં આવે છે. વાસ્તુ વિજ્ઞાન અને શાસ્ત્રો અનુસાર ભૂમિની નીચે પાતાળ લોક છે જેનાથી સ્વામી ભગવાન વિષ્ણુના સેવક શેષનાગ ભગવાન છે. માન્યતા છે કે શેષનાગ એ પોતાના ફેણ પર પૃથ્વી ને ઉઠાવી રાખી છે. ચાંદીના સાપની પૂજા નો ઉદેશ્ય શેષનાગની કૃપા પામવી બરાબર છે. માનવામાં આવે છે કે જેવી રીતે ભગવાન શેષનાગ પૃથ્વીને સંભાળી લીધી છે તેવી જ રીતે આ બનવાનું ભવનને દેખ રેખ પણ કરશે.

કળશમાં સિક્કા અને સોપારી નાખીને એ માનવામાં આવે છે કે લક્ષ્મી અને ગણેશજીની કૃપા પ્રાપ્ત થશે. કળશને બ્રહ્માંડનું પ્રતિક અને ભગવાન વિષ્ણુનું સ્વરૂપ માનીને એની પ્રાથના કરવામાં આવે છે કે દેવી લક્ષ્મી સંગ તે આ ભૂમિમાં વિરાજમાન રહે અને શેષનાગ ભૂમિ પર બનાવેલા ભવન ને હંમેશા સહારો આપતા રહે. ભૂમિ પૂજન વિધિ પૂર્વક કરાવવું ખુબ જ જરૂરી છે અથવા નિર્માણમાં વિલંબ, રાજનીતિક, સામાજીક, અને દેવીય બાધાઓ ઉત્પન્ન થવાની સંભાવના વધી જાય છે.

કળશ રાખવાની પાછળ પણ માન્યતા છે કે શેષનાગ દરિયામાં રહે છે એટલા માટે કળશમાં દુધ, દહીં, ઘી નાખીને મંત્રો દ્વારા શેષનાગનું આહ્વાન કરવામાં આવે છે, એટલે જ શેષનાગ ભગવાનના બધા આશીર્વાદ મળે. ભૂમિ પૂજન માટે પૂજા સામગ્રી ભૂમિ પૂજન માટે ગંગાજળ, કેરી અથવા પાન વ્રુક્ષના પાંદડા, ફૂલ, રોળી, અને ચોખા, કવાલા, લાલ કપડું, કપૂર, દેશી ઘી, કળશ, ઘણા પ્રકારના ફળ, ધરો ઘાસ, નાગ-નાગિન જોડી, એલચી, સોપારી,ધૂપ-અગરબતી, સિક્કા, હળદર વગેરે સામગ્રી ની આવશ્યકતા હોય છે.