નવું કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ રચવા માટે જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખ 31 ઓક્ટોબરથી અલગ થયા છે. જમ્મુ-કાશ્મીર અને લદ્દાખમાં હંમેશાં વિવિધ ધાર્મિક પરંપરાઓ અને રિવાજો જોવા મળ્યા છે. લદ્દાખના કઠોર વિસ્તારમાં અસંખ્ય મઠો આ હકીકતનો પુરાવો છે. ચાલો આપણે લદાખના કેટલાક વિશેષ મઠો વિશે જાણીએ.

૧.લમાયુરુ મઠ – શ્રીનગર-લેહ હાઈવેથી લદાખ તરફ જતા પ્રવાસીઓએ લમાયુરુ મઠ જોવો જ જોઇએ. તે લદ્દાખના સૌથી પ્રાચીન અને સૌથી મોટા મઠોમાંનું એક છે.

૨. ફૂક્તાલ મઠ – લદાખની ઉંચી ટેકરીઓમાં વસેલો ફૂક્તાલ મઠ દૂરથી જોવામાં આવે ત્યારે મધમાખીના મધપૂડા જેવો લાગે છે. ગુફાઓમાં છુપાયેલા આ મઠનો ઇતિહાસ 2500 વર્ષ જૂનો છે. સમુદ્રની સપાટીથી 4800 મીટરથી વધુની ઉંચાઈ પર સ્થિત આ મઠમાં લગભગ 200 બૌદ્ધ સાધુઓ રહે છે.

૩. મુલબેખ મઠ – કારગિલ પછીનો પ્રથમ સ્ટોપ શ્રીનગર-લેહ હાઇવે પરનો મુલબેખ મઠ છે. આ આશ્રમ હાઇવેની જમણી બાજુ સીધા પથ્થર પર બાંધવામાં આવ્યો છે.

૪. થિકસે મઠ – આ વિશાળ બાંધકામ તિબેટમાં પોટલા પેલેસના આધારે બનાવવામાં આવ્યું છે. તે ટેકરીની ટોચ પર બનાવવામાં આવ્યું છે, જે લગભગ 12 માળનું છે અને તે લેહથી 19 કિલોમીટર દૂર છે. અહીં 49 ફૂટ ઉંચી મૈત્રેયની પ્રતિમા છે, જે લદ્દાખમાં સૌથી મોટી છે, ઉપરાંત પ્રાચીન થંગકા, ટોપી, મોટી તલવારો, જૂના સ્તૂપ જેવા પ્રાચીન બૌદ્ધ અવશેષો પણ અહીં મોજુદ છે.

૫. હેમિસ મઠ – હેમિસ મઠ લદ્દાખની સૌથી મોટી બૌદ્ધિક સંસ્થા તરીકે ઓળખાય છે. એવું માનવામાં આવે છે કે તે 11 મી સદી પહેલા હતું. આ સ્થાન પ્રખ્યાત હેમિસ ઉત્સવનું સ્થળ પણ છે જે દર વર્ષે જૂનમાં ઉજવાય છે.